CHUYỆN XƯA

Trần Minh Hải K6I          

Cách đây 42 năm lớp vẽ đầu tiên của Binh chủng mở tại xóm X xã KL huyện TĐ (Thầy giáo Họa sỹ LTD). Lớp học+sinh hoạt+in tranh lưới...đều ở tại nhà bầm Xóm. Đó là căn nhà ngói nhỏ ba gian lọt trong khu vườn dăm gốc mít, mấy luống chè, vạt khoai lang giáp giếng nước. Rào dậu là hàng dứa dại chòm găng. Đầu cổng có chuồng trâu liền bếp nấu, suốt ngày sừng trâu va thanh chắn rõi then lộc cộc, cuối vườn chuồng lợn có chú ỉn ăn cũng khổ như con người ta thuở ấy. Bầm suốt ngày nhai trầu bỏm bẻm, giọng nói khàn như đàn ông, ít nói cơ mà tốt tính. Anh con trai cả tình nguyện đi bộ đội, sau một năm thì hy sinh trongchiến trường.
Lan người nhỏ thó răng hô, bù lại nước da trắng bóc, môi đỏ chon chót, cười tươi tắn, chăm làm lụng. Khối chú lính “ưng cái bụng“ ngỏ lời yêu muốn rước nàng về dinh. Em nó chỉ ra điều kiện chàng phải ở rể tại đây... Ngược lại với chị, cô út Mây nước da tươi màu suy nghĩ, dút dát học về là chào vội cáchọc viên và lủi nhanh vào nhà. Mây có 16 tuổi mà ối tên trai làng dặt dìu đầu ngõ, bọn tôi hay trêu “Ưng thằng nào, chỉ mặt cho bọn anh biết cái, sẽ cố vấn cho khỏi lầm“. Lính nghệ sĩ hay nhạt mồm hút thuốc cuốn vặt, bầm bảo ra vườn đào sắn mà ăn,đi  hái lá chè xanh cho bầm nấu nước uống. Lớp nấu chè bột nếp (tăng gia được khi in lưới) bầm mở chum ủng hộ tảng mật to đùng, chỉ chỗ đào khóm gừng tươi bỏ vào nồi chè lên hương. Cả ba người làm lụng luôn chân luôn tay : thái băm rau khoai cho lợn, cắt cỏ cho trâu, gom cây khô làm củi đun, cấy hái gặt lúa... mà ăn ít như mèo cào. Bở cho lũ tôi, lúc đói xới bát cơm nguội+khêu tý mắm tôm khô trong liễn sành chén ngon ơi là ngon, nhớ tới tận giờ. Bầm hay nói “ đây là nhà các con, cần thứ gì cứ lấy, đừng có ngại gì cả, chốc“. Hôm Bầm làm giỗ con trai, tôi phụ bưng mâm ra bàn giữa nhà, nghe câu được câu mất lời Bầm khấn...Hình như dân tộc ta có niềm tin với tổ tiên, tin là Trần sao Âm vậy. Cả lũ tôi chắp tay trước bụng, đứng vòng quanh sau lưng Bầm, nghiêm trang lễ trước di ảnh đồng đội...Hồi ấy lính chết nhiều, quanh vùng tổ chức lễ truy điệu, Rồi cũng có nhiều đợt nhập ngũ lắm. Bầm chăm bẵm con trâu nhà, cằn nhằn các tên thợ cày ốp trâu quá sức. Tôi nhà nông nên Bầm hay rủ rỉ tâm sự mọi nhẽ, hàng xóm có gì sai trái- bầm góp ý thẳng băng chả e dè gì.

Tan lớp vẽ 7/1974, chỉ có tôi thường xuyên tới do phải lên BTL vẽ vời, tối nghỉ tại trú xá rỗi vào nhà Bầm chơi...Nhoằng cái thu 1975, Mây đi lấy chồng là bạn học lớp 7 (nhà cạnh chợ số 8), gặp tôi trêu nó“Cô sao máu lấy chồng sớm vậy, chốc?“ Nó bẽn lẽn Hóa ra sau 6 tháng lính, cu cậu được đi học SQ lục quân, về nằn nì bé cưới cho “yên tâm công tác“ sợ trai làng nhất cự ly nhì tốc độ bắn phá dễ em nó yếu lòng?! Sau gần năm tòi ra cu lính con y chốc bố. Bầm quý tôi như con, Lan Mây tôi coi như em gái mình. Không dưới 3 lần, Lan đạp xe xuống đơn vị tôi, mời tôi về nhà xem mặt mũi chàng người yêu nó (trong đó có tên ở đội chiếu bóng BC), kết quả là Nguyễn y vân-chỉ vì Lan muốn họ ở rể, Lan còn chăm sóc mẹ già. Bầm ứa nước mắt khóc với tôi “Bầm chỉ muốn chểt quách đi, cho con Lan nó còn đi lấy chồng, mà sao khó chết quá đi, anh ơi...“. Tôi lặng im vì biết nói gì đây, chỉ an ủi 2 mẹ con hãy chờ đợi, ở hiền chắc sẽ gặp lành.

Sau khi nhận lon SQDB thiết giáp 1/1980, tôi về nhà Bầm nghỉ. Sáng hôm sau đưa Lan và chị hàng xóm về nhà tôi, hôm sau nữa đưa họ đi đủ 4 nhà hộ sinh HN. Lan muốn xin con nuôi, hồi ấy khó khăn lắm, tôi phải đóng vai ông chồng lính hiếm muộn-thì nhà chức trách mới tiếp. Khỉ thế !. Ba nhà đẻ đến gặp toàn hoàng tử đái ngồi... Đến cây đa Nhà bò Lò đúc, họ báo có con trai-Lan mừng lắm, đón bé tôi cẩn thận báo Lan kiểm tra...Mụ y tá to béo bảo “Cách đây 10 phút có nhà đã đón cháu trai về rồi“. Tôi vặn hỏi chị phó khoa có biết việc này không, mụ ấm ớ. Tôi ghé tai “có cần bồi dưỡng việc phúc đức này không bà chị?“ Mụ ấy lấm lét nhìn phó khoa và lắc đầu lia lịa...Lan kéo áo tôi về, vì ước muốn nuôi con trai không thành (tôi đâu có ngờ mụ y tá muốn kiếm chác ít tiền trên đứa bé tội nghiệp?, đã lường trước mà mụ y tá sợ không dám nhận tiền của Lính).        

Hai năm sau vợ chồng tôi lên chơi, mừng thấy Bầm đang ôm đứa cháu trai kháu khỉnh, Bầm vui cười tiếp chuyện chúng tôi suốt...Tóm lại là Lan quyết định làm bà mẹ đơn thân, nuôi mẹ nuôi con- mọi người trong xóm đều cảm thông. Cháu lên 7 tuổi lại bị tai biến liệt nửa người, 8 năm sau đó cháu nó mới mất (khi tôi lên thăm, Lan cho biết-tôi cũng biết mặt bố nó)...Bầm cũng đã mất lâu rồi. Giờ Lan đã là bà ngoại của 2 đứa cháu gái. Con gái Lan kể với tôi mọi chuyện: sau này cháu đã tìm được và gặp bố đẻ-bố cháu cũng là lính tăng, (Lan đã cho con toàn quyền về sống với ai cũng được), con bé xinh xắn xin ở với mẹ Lan, được chồng là người thôn bên yêu và chấp nhận ở rể. Gia đình hai nhà thường xuyên liên lạc với nhau. Thi thoảng chúng tôi phi xe lên đó, hoặc ra bến xe Mỹ đình đón Lan và các cháu về nhà tôi chơi...mới đó đã qua 42 năm. (Chồng Mây cũng đã mất cách đây hơn 2 chục năm, lên ăn giỗ chú em thấy 2 cô em mình tóc bạc trắng xóa, con cháu quây quần xúm xít)... Tôi chua xót khi nghĩ đến Bầm, đến 2 em Lan, Mây sao đời họ khổ đến thế ?. Giá như không có chiến tranh, con trai Bầm không hy sinh, thì Lan đâu không lấy chồng, hai lần vất vả kiếm con và nuôi con một mình?. Dù biết là số phận, mà sao tôi cứ buồn lòng khi nhớ tới những con người nhân hậu đó, họ chả làm hại ai cả, mà sao họ khổ đến thế không biết. Khổ cả trong chiến tranh và khổ cho tới tận bây giờ. Bọn ta đóng quân nhà dân, đến rồi lại đi-có mấy Quê gặp trường hợp này không nhỉ ?. Thế nên tôi nôm na viết ra chuyện thật, tại vùng huấn luyện lính xe tăng- của một thời không xa.
(Tên nhân vật và địa điểm tôi đã thay đổi)