CHUYỆN ĐÁM CƯỚI

Tám tháng Bính Thân này, tôi hân hạnh méo mồm đếm tiền nhét  vào các phong bì. Chuẩn bị com lê - ca vát- oánh giày bóng loáng…Tất bật trong ban tổ chức chuẩn bị ngày ăn hỏi, ngày giờ đi ăn cỗ cưới!. Ngẫm nghĩ sự cưới xin từ xưa nay, viết đôi dòng trình các Cụ đọc cho vui!

Có đám mình chỉ “thường thôi”, có đám được thay mặt các cụ đã khuất núi – dự cho đẹp đội hình, có đám được nhờ phát biểu khi đưa đi hoặc đón về “hai đứa sướng nhất quả đất” (loại MC nửa mùa) Mong ngày cưới đỡ trùng khỏi phải chạy sô, oải lắm! (Thành ngữ thời @: cơm bụi giá cao, vẹt hết các tháng lương hưu đã lĩnh). Vui thì nói thế, chứ con người ai mà chả có lần làm nghĩa vụ: cưới vợ - sinh con - lên chức để rồi làm ô-sin cho lũ chúng nó khi về già. Thời dân chủ này, quý hóa thay ngược thời xưa: Con cái đặt đâu thì cha mẹ ngồi đó! Nó yêu ai về bẩm báo, chúng ta xuất ngân lo mọi nhẽ, rồi tiễn gái rượu vu quy, đón dâu tây về nhà mình! Cứ oải thần bì dự các đám cưới nhà người!  Còn nhận thiếp mời: Họ nhớ đến ta và đến mời trân trọng, quý hóa quá vậy - thì đi thôi nào! Nợ đời chỉ khi ta toạch thì mới coi như là ôn ổn!.

Vào lúc nóng nực, bác nào beo béo là oai oải kêu "Giời ôi" tuốt luốt. Dưng mà ối chuyện phải có mặt tham gia cho nó đầy đủ quyền+nghĩa vụ với “sơn hà và xã tắc“ (diện hẹp thôi). Trước tiên là sự măm gắp rót triền miên...Từ thuở bé cho tới giờ, chứng kiến tháng sáu âm vừa qua : Hà lội ta sao mà lắm đám cưới đến vậy ? Riêng tôi dự hơn chục phát: Ăn hỏi-Bác đâu rồi ? “Có thằng bác mày đây !”. Đón dâu, đưa cháu gái về nhà chồng “Ông có nhời với bên ý- hộ nhà cháu cái !”. Chúng nó mà tổ chức nhà trai nhà gái riêng và so le ngày tiệc, Anh cháu Trưởng họ “Mời Chú đi đại diện cho Họ nhà ta, cho bên ý thấy bên mình chu đáo- hộ chúng cháu nhá !”. Quần áo- cờ la vát- giày tất nghiêm chỉnh, căn giờ đẹp đi trẩy đường trường. Nhà quê nên nhà đám tại gia, cỗ thường ở nhà văn hóa và rạp căng ngoài trời : Ngàn ngạt người, vã mồ hôi+nước hoa và son phấn+mùi bia riệu và thức ăn+mùi thuốc lá đá thuốc lào...Ồn ã loa đài và giọng nói ăn tiền của các MC+tiếng Dô dô long trời lở đất...Nắng giời dọi xuống, ánh chớp máy ảnh lia ngang, người đầm đìa mồ hôi mẹ bồ hôi con. Chỉ khi nào các tay phó nháy quay video bẩu đã xong, các cụ mới thở phào nhẹ nhõm-sang các công đoạn khác. Cái màn giao lưu hai họ, cái cuộc chào tiễn khách thông lệ phải cực kỳ cẩn thận và chu đáo. Uống là chính ăn là phụ nên người cứ lử lả ra sau mỗi đám “Bác sỹ bảo cưới“ và bắn phong bì ra vèo vèo. Chúng nó sướng, có biết đâu quan viên 2 họ 3 bề 4 bên, phải nhờ con cháu xe ôm+tắc xi đến sớm nhà đám (cho kịp giờ đẹp và đi hơn về kém).Ơ hờ Phúc "Gả con mà lấy chồng gần, có bát canh cần...".Còn thì đa số cưỡi xe đường trường, các cụ lẩm bẩm "Đéo gì mà đi xa thế..."

Hay nghĩ lẩn thẩn, nửa thế kỷ cưới xin thay đổi đến chóng mặt. Xưa mùa cưới là vào thu, nay thì cưới quanh năm! Ra tết ông bạn vàng tổ chức cho thằng nhớn, ấy vậy mà đến tháng 6 nóng bỏ mẹ ra, ông thứ - làm con nhà người ta ỏng 5 tháng phải cưới vội. Chả dám mời dự đông như các nhà (tựa giải QT mở rộng). Bọn tôi toe toét “Rõ nhà ông là tốt phúc quá”. Vì tin thời sự VTV1 có dòng tin chạy đít màn hình “Thành phố HCM tỷ lệ vô sinh nam chiếm tới 40%”. Mới nhất trưa 2/2016 VTV1 phát “dùng điện thoại di động sẽ hạn chế khả năng SK sinh sản”. Nôm na là đàn ông dúi ĐTDĐ vào túi quần - sóng điện từ sẽ tiêu giảm số lượng nòng nọc duy trì nòi giống. Làng tôi 2, 3 năm nay lũ thanh niên hay bô bô “Chưa chửa thì chưa cưới”. Các phụ huynh đi mời cưới hay ca điệp khúc “Chúng tôi định tổ chức cho các cháu tháng tám âm lịch cơ, nhưng mà các cháu nó nhỡ ra, thì đành tổ chức gấp… Nói thật với ông (bà) chúng nó có chửa thì chúng tôi mới yên tâm”. Ơ hay chửa, ngày chưa xa lắm đâu có thế! Giờ thì sống thử nhiều ối ra, thực tế có nhiều đám nghiêm chỉnh cái sự yêu, thì các cô vợ trẻ ấy vòng 2 nguyễn y vân làm phụ huynh sốt tiết đứng ngồi không yên! Tại sao lâu vậy nhỉ?,Đổ do số phận,dù có đi xem số mạng có hợp nhau không rõ là kỹ nhé! Giời biết!.

Đám cưới 1958 ở làng. chú rể áo the khăn xếp, cô dâu áo dài nâu. Họ hối lộ bọn trẻ tôi tiền xu để gỡ dây tơ hồng cho đi qua cổng làng. Cỗ cưới phải dành dăm mâm cho trẻ con (12 tên/mẹt), có 1 phụ nữ đứng ra chia đều vào 12 cái bát phần thịt, xôi, giò, lòng lợn chín, trẻ chí chóe và cơm với canh nước suýt, tý tởn mang phần về. (Bá cáo các Cụ: Nhà cháu nhều lần phải đi mượn bàn ghế, mâm bát-đánh dấu phấn dưới gầm-sau đi trả khỏi lẫn, giã giò, căng phông …). Trẻ mỏ bịt tai chờ tràng pháo đón dâu nổ hết, tranh nhau lượm các quả pháo tịt. Giờ khi tôi bảo các con đi ăn cưới, chúng nó cẩn thận hỏi “Đi ăn đám này thì tình nghĩa hay là trách nhiệm? Bọn con phải đi hả bố (mẹ), chúng con không đi, thì có được không?” Thường thì tôi với bu nó sóng đôi đi dự, hiếm khi có đủ 2 ông con tháp tùng ! .

Thời 1961 làng có 2 đám: một đám cô dâu Hà lội, nhà trai phải mua mấy đống rơm để trải từ cổng làng về nhà đám, cho nàng dâu TP tóc uốn phi dê đi khỏi lấm chân giày. Trẻ con dồn đống tới đám này để xem mặt cô dâu, phù dâu mắt xanh môi đỏ điệu đàng! Có kèn hát quay tay, có đèn măng sông sáng xanh, kẹo ngon cho trẻ con. Một đám dâu rể cùng làng, không tới biết tỏng là: Phông treo khẩu hiệu “Vui duyên mới không quên nhiệm vụ”, đèn bão sáng mờ. Một vài cái chậu sắt tráng men, dăm xoong quấy bột trẻ em, một hai cái phích, đống khăn mặt đủ kích cỡ, bình cắm hoa vườn nhà - bày tại cái bàn sát phông. Rồi cán bộ xã, đoàn phát biểu giao nhiệm vụ “Yêu nhau cho đến đầu bạc răng long”. Các vị cao tuổi ngồi im nhẻ, BTC có mời thì mới được phát dăm câu vài điều. Văn nghệ có bác thì gân cổ hò - đám đông cười hét đáp nhời “hò khoan” và  “Ai đi hò lờ”, hoặc tý chèo cổ, tý cải lương, tý trống quân. Nhớ đám chàng CN than vùng mỏ, phải về làng cưới vợ đỡ đần cha mẹ. Giờ vẫn nhớ chú rể áo sơ mi trắng toát, đi dép da bồ kết - cô dâu răng đen hạt na, áo dài nâu mới, chít khăn mỏ quạ.Cưới xong, dâu mới xắn tay áo giải quyết núi mâm bát rếch!

Thời 1964 làng Cót có phong tục tối tan buổi hôn lễ, cô dâu còn gào khóc hơn 30 phút - để tỏ lòng nhớ thương cha mẹ, trước khi vào “động phòng hoa chúc”, lên ngoại tôi tá hỏa (đâu xa là bà vợ cậu ruột tôi đấy (rằm vừa rồi anh em tôi lên mừng thọ mợ 75 xuân). Làng tôi giờ vẫn chê ông Đ,1965 đăng lính có ăn hỏi với bà C, xinh gái nhất nhì thôn. Năm 1975 lù lù về kèm theo bà vợ Trung du+ thêm 1 thằng. Uổng phí cả cuộc đời cô C chờ đợi mỏi mòn, giờ là bà cô đơn độc. Phong tục ăn cỗ chính mỗi nơi mỗi khác : Giàn, Cót, Mễ trì, Phú đô chén lúc 7h sáng. Thượng đúng ngọ-cỗ kèm túi ni lon, ăn không hết phải mang về. Vạn 18h. Cỗ Đình bảng 4 cụ một mâm-sang có thịt chuột đồng. Cỗ chợ số 8 ta-đĩa thịt gà luộc đúng 8 lạng không hơn. Nhiều nơi có món đặc sản, ta sơi nhớ đời đời…

Ấn tương nhạc Modern, Bôney, Roy xập xình thập niên 1985. Bây giờ là clip 2 đứa chụp ngoại cảnh trang trí như trai gái Hàn quốc (tiền triệu nhá)-phóng lên màn hình..Nhạc ngoại đá nhạc trẻ xập xình mở to thủng màng nhĩ. Đưa đón dâu phải dừng ở nơi danh thắng, đi sớm chờ giờ vào-báo hại các Cụ ngồi xe chờ chúng nó chụp choẹt, căn giờ mới được xuống ô tô. Giờ là lúc Phó nháy đạo diễn các cảnh : Dâu rể và các cụ nhà ta nhất nhất phải theo tay đó-để sau này có cái mà khoe nhá. Chưa kể nhà đám xem giờ oái oăm phải đi, khổ cho cả hai nhà. Đâu xa, thằng em con cậu ruột 5h sáng đốt đuốc vượt đồi đi đón dâu. Ở làng con chú em họ, đón dâu ở đồng rừng sát biên giới Lào khu 4, phải trọ khách sạn thở cái đã-mai có sức mà vào nhà.Xưa có đám 4h ra ga đi tàu hỏa-thuê ô tô Tỉnh vào nhà gái cho nó sang !..

100% chư vị đi ăn cỗ cưới ở quê: Mất 2 hôm gắp rót: Hôm dưng rạp chỉ có người trong họ 2 bên và bạn bè (Cháo lòng ,tiết canh, nem trạo đặc sản…) Hôm sau chính thức- thường dự ở nhà nào, thì chỉ  biết mặt chú rể (hay là cô dâu).Cô dâu chú rể đi làm suốt+ví lại nó "bôi vôi quẹt phấn" khó mà nhận ra nhẻ. Vì đến nơi, thì mồm ta sẽ thốt ra vài lời có cánh, tay ta đưa phong bì vào tay gia chủ, sẽ vào bàn nước: bắn vài phát thuốc lào+ tợp hụm nước chè, đợi chiến hữu đủ mâm - sẽ là dô cuốc lủi hay bia HN rõ nhiều, mà măm thì ít, kiêng khem các món “Tôi đang uống thuốc, kiêng món này”. Có thằng bay hết hàm răng, dù có răng giả vưỡn móm mém cái sự gắp nhắm. Già khú rồi đi đám gặp lại các kiểu bạn bè là khoái nhất, chuyện trò rôm rả nhất, tu tửu là vào được nhất. Có thằng lâu lắm mới gặp, nhìn ngờ ngợ rồi thì á ố, ay cờ. Có tên béo tốt phì nộn, có thằng còm rom lạch xạch đi xe đạp…quý hóa tấm lòng bằng hữu lắm. Ồn ã khi vào mâm, dồn đống vào một bàn ý ới hàn huyên-liêu xiêu khi ra về. Phụ huynh dâu rể toe toét cười, khản giọng cảm tạ quan khách… Chuyện dự đám cưới nhà hàng khách sạn, chư vị đều biết tỏng: Phang phảng như nhau mọi nhẽ+ảnh cưới tung tóe trên Facebook, Nhà cháu không dám viết ra - sợ các bác lẩm bẩm “biết rồi, khổ lắm, nói mãi”

Thời làm Quản đốc: thợ mới về đơn vị tôi làm việc. Chúng nó máu cưới vợ ngay, nằn nì mời thủ trưởng phải về quê ăn cỗ cưới. “Sự hiện diện của chú sẽ là niềm vinh hạnh cho gia đình cháu”. Oai chưa, khoái tỷ chưa! Rõ là mình được ngồi mâm trên, với các vị đại diện nội ngoại. Sau quãng đường dài đi xe máy xóc nảy đít - mỏi nhừ tay thì mới tới. Các vị quê đã xơi cơm rượu trước rồi, thấy đoàn cơ quan đến- là ý ới réo phân đủ vai vế tiếp thủ trưởng. An tọa và mất chục phút chào hỏi giới thiệu, cạch chén với nhau 1, 2 tăng mới được xơi nhé.  Đang rón rén nhai phải bụm miệng nuốt ực đáp lời, đón lần lượt các chén của 5 vị trong mâm “Bác về đây được là quý hóa quá, mời bác cạn chén này”… Lũ lính ngồi bàn ngoài chỉ tay, che mồm cười “Sếp ăn ít, tu nhiều - chắc chết đến nơi”. Lính ra uống nước rồi mà mâm tôi vưỡn chửa xong, thường là tôi phải xin cáo từ và bụng vưỡn còn đoi đói. Còn các vị phương trưởng cùng mâm, đua nhau chèo kéo, đua nhau nói với giọng khê nồng - ề à mai mãi, ngã dúi dụi khi bước ra chào tiễn biệt.

Tám tháng qua, dự rải rác mấy chục đám cưới... Giờ mới vào Chính vụ Mùa cưới ! Sẽ còn sôi nổi hơn, Giữa các ngày cưới-giải lao tôi nghĩ tản mạn thế, bèn viết ra trình chư vị đọc, sợ cuối vụ nhiễm độc Riệu và Bết xê lết không viết ra được chữ nào !